CÁCH NHẬN DẠNG VÀ PHÂN BIỆT BỆNH VÀNG LÙN, LÙN SOẮN LÁ VÀ VÀNG LÙN SỌC ĐEN PHƯƠNG NAM TRÊN CÂY LÚA
Bệnh do virus gây nên đặc biệt nguy hiểm cho cây lúa. Để phân biệt bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá và vàng lùn sọc đen phương nam với các triệu chứng của bệnh khác chúng ta cần căn cứ vào những đặc điểm sau:
- Đối với bệnh vàng lùn
a. Tác nhân gây bệnh:
Bệnh vàng lùn là một dạng triệu chứng do virus gây bệnh có tên RGSV (Rice Grassy Stunt Virus) gây nên.
b. Cách nhận dạng:
Triệu chứng bệnh biểu hiện trên cây lúa như sau:
Màu sắc của cây lúa bệnh: Lá lúa từ xanh nhạt chuyển dần sang vàng nhạt, vàng cam rồi vàng khô.
Vị trí lá bị vàng: Lá dưới bị vàng trước, lần lượt đến các lá bên trên
Vết vàng trên lá: Từ chóp lá vàng dần vào bẹ.
Đặc điểm của lá lúa bị bệnh: Lá có khuynh hướng xòe ngang.
Bệnh làm giảm chiều cao cây lúa và giảm số dảnh của khóm lúa mắc bệnh.
Ruộng lúa bệnh ngả màu vàng, chiều cao cây không đồng đều.
c. Phương thức lan truyền:
Rầy nâu là môi giới truyền virus gây bệnh cho cây lúa và truyền virus cho đến khi chết.
Cây lúa bị bệnh mang virus cho đến khi thu hoạch, lúa chét cũng có thể nhiễm bệnh. Khi bị bệnh ở giai đoạn lúa non, lúa sẽ không trổ bông, năng suất giảm nghiêm trọng hoặc mất trắng.
Rầy nâu trích hút cây bệnh sau 5 – 10 phút là mang mầm bệnh trong cơ thể, khoảng 10 ngày sau là có thể lan truyền virus gây bệnh sang cây lúa khỏe khác.
Virus gây bệnh không truyền qua trứng rầy, đất, nước, không khí.
Rầy nâu cánh dài mang virus phát tán đi rất xa nên phạm vi lây lan của bệnh rộng, rầy cánh ngắn mang virus lây lan trong phạm vi hẹp vì không thể di chuyển xa.
- Đối với bệnh lùn xoắn lá:
a. Tác nhân gây bệnh:
Bệnh lùn xoắn lá do virus có tên RRSV (Rice Ragged Stunt Virus) gây nên.
b. Cách nhận dạng:
Triệu chứng bệnh trên cây lúa biểu hiện như sau:
Cây bị lùn, màu lá xanh đậm; rìa lá bị rách và gợn sóng, dọc theo gân lá có bướu; chóp lá bị biến dạng xoăn tít lại; lúa không trỗ được bị nghẹn đòng, hạt lép.
c. Cách lan truyền bệnh:
Cách lan truyền bệnh như bệnh vàng lùn.
Lưu ý: Có trường hợp trên một bụi lúa đồng thời xuất hiện cả triệu chứng bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá.
- Đối với bệnh vàng lùn sọc đen phương nam
a. Tác nhân gây bệnh:
Bệnh vàng lùn sọc đen phương nam do virus có tên SRBSDV (Southern Rice Black-Streaked Dwarf Virus) gây nên.
b. Cách nhận dạng:
Triệu chứng bệnh trên cây lúa biểu hiện như sau:
Lá lúa bị xoắn vặn, trỗ không thoát với hạt bị biến màu nâu, có các nốt phồng màu trắng chạy dọc gân của lá, phiến lá và thân; Các nốt phồng lúc đầu trắng sau đó chuyển màu nâu đến đen.
c. Cách lan truyền bệnh:
Rầy lưng trắng và rầy nâu nhỏ là môi giới truyền virus gây bệnh cho cây lúa. Trong đó rầy lưng trắng có thể lan truyền bệnh từ lúa sang lúa; từ lúa sang ngô; còn rầy nâu nhỏ chỉ lan truyền bệnh từ lúa sang lúa; bệnh lan truyền theo phương thức bền vững tái sinh.
Nguyễn Tất Thắng – TTKN
